- آسانسور گیرلس چیست؟
- آسانسور های کششی و موتور مناسب آن
- تفاوت موتور گیربکس دار و بدون گیربکس (گیرلس)
- مزایای موتور گیرلس آسانسور
- معایب استفاده از آسانسور گیرلس
- اجزاء موتور گیرلس آسانسور
- انواع موتور گیرلس پر کاربرد در آسانسور
- مزایای موتور گیرلس آسانسور نسبت به موتور گیربکس
- نکات مهم نصب و راه‌اندازی موتورهای گیرلس
آسانسور ها به عنوان یکی از ابزارهای پیشرفته صنعت ساختمان سازی سالیان سال است که برای تسهیل رفت و آمد افراد در ساختمان‌های چند طبقه به کار گرفته میشوند. پیشرفت علم و تکنولوژی در صنعت برق و مکانیک باعث شد تا صنعت آسانسور پیشرفت های چشمگیری داشته باشد، این موضوع پیشرفت را می توان در موتور گیرلس آسانسور به طور کامل مشاهده و بررسی نمود. در این مطلب قصد داریم تا با مشخصات، ویژگی‌ها، نحوه کارکرد موتور گیرلس آسانسور و مزایا و معایب آن آشنا شویم.
داشتن اطلاعات تخصصی در زمینه قطعات آسانسور به ویژه موتور آسانسور می تواند در انتخاب نوع قطعات و هم چنین شناخت بهترین نوع آن ها کمک بزرگی داشته باشد. هم چنین برای افرادی که می خواهند وارد شغل نصب یا تعمیر آسانسور شوند بسیار مفید خواهد بود که ابتدا قطعات آسانسور را به خوبی بشناسند و با انواع قطعات ، برند قطعات آسانسور و … آشنایی نسبی پیدا کنند.
در مقالات مختلفی در مورد قطعات آسانسور توضیحات کاملی ارائه شده است که از جمله آن ها می توان به مقاله بسیار جامع و کامل معرفی قطعات آسانسور اشاره نمود که مطالعه آن را به شما پیشنهاد می کنیم.
در این صفحه نیز به صورت اختصاصی به بررسی ویژگی های موتور گیرلس آسانسور خواهیم پرداخت.
به طور کلی موتور آسانسور به دو نوع تقسیم می شوند:
- موتور گیربکس آسانسور: این موتور دارای قطعاتی متصل به موتور است و چرخ را وادار به حرکت خواهد کرد و در نتیجه موجب حرکت طناب متصل به چرخ خواهد شد. این نوع موتور آسانسور، می تواند تا سرعت ۲.۵ متر بر ثانیه حرکت کند و حداکثر قادر به حرکت تا ارتفاع ۷۶ متر است.
- موتور گیرلس آسانسور: این مدل از موتور آسانسور، دارای چرخی است که به طور مستقیم، به موتور متصل می شود و حرکت آسانسور را می توان مدیون این سیستم دانست. موتور های گیرلس آسانسور، می تواند تا سرعت ۱۰ متر بر ثانیه و ارتفاع ۶۱۰ متر حرکت کند. با توجه با مطالب بالا، موتور های گیرلس، تنها انتخاب نصاب ها جهت نصب آسانسور برای ساختمان ها بلند هستند.
آسانسور گیرلس چیست؟
امروزه با کمک تکنیک های بازخورد و فناوری های الکترونیکی، حرکت مناسب آسانسور و دقت در تراز طبقه را برای اکثر موتورهای الکتریکی بدون صرف هزینه گزاف می توان به دست آورد. در گذشته، موتورهای DC بهترین کیفیت حرکت را فراهم می کردند زیرا سرعت موتور را می توان به سادگی با استفاده از یک ژنراتور DC با یک خروجی متغیر تحت کنترل در آورد. در نتیجه، موتورهای DC به طور گسترده در اکثر کاربردهایی که به یک حرکت آرام و تنظیم دقیق نیاز دارند مورد استفاده قرار می گرفت.
در سالهای دهه ۱۹۸۰، فن آوری الکترونیک در درایوها به عنوان وسیله تأمین انرژی برای موتورهای DC بزرگ جایگزین ژنراتورها شدند. در مقایسه با ژنراتورهای DC درایوها بازده بیشتری دارند و امکان کنترل بیشتری را نیز فراهم می نمایند.در پیشرفت های بدست آمده در کنترل موتورهای AC این امکان وجود دارد که کیفیت حرکت خوب با استفاده از این موتورها فراهم شود. تکنیک های پیشرفته کنترل فرکانس و ولتاژ منجر به معرفی موتورهای AC بدون گیربکس شده است.این امکانات باعث فراهم شدن کیفیت حرکت قابل رقابت با موتورهای بدون گیربکس DC برای هر نوع سرعتی شده است. موتور الکتریکی بدون گیربکس که شامل یک موتور محرکه، فلکه کششی، شاسی، ترمز مغناطیسی، ارمیچر جریان مستقیم (یا روتور در موتورهای AC)، بلبرینگ های محافظ، و در عزت نیاز فلکه هرز گرد و در حالت های خاص با سیم بکسل بندی دوبل شده است.
آسانسور روملس موتور بدون گیربکس به طور کلی برای آسانسورهای سرعت بالا به طور معمول از5\2 متر بر ثانیه به بالا مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، هم اکنون از آنها در تمام سرعتها شامل سرعت های پایین هم استفاده می شود.شکل و وزن این موتورهای محرکه به طور قابل توجهی بین تولیدکنندگان دارای تفاوت است ولی اصول اولیه و اجزاء آنها مشابه یکدیگر هستند. نیرو در این مدل موتورها مستقیم و بدون دخالت گیربکس به کابین انتقال می یابد و برای نرم تر شدن حرکت کابین از مدار الکتریکی و گلاتور سرعت حرکت موتور کنترل میشود برای سرعت های بالای 2/5 مورد استفاده قرار میگیرد.هرچند مکانیزم داخلی موتور گیرلس به گونه ای است که برای آسانسورهای با سرعت بالا (معمولاً ۲.۵ متر بر ثانیه) مناسب تر است اما استفاده از این موتور آسانسور در آسانسورهای با سرعت پایین تر هم بسیار مشاهده می شود.
آسانسور های کششی و موتور مناسب آن
آسانسور های کششی به وسیله سیم بکسلی که به فلکه ی موتور آسانسور متصل است به سمت بالا حرکت می کند. این فلکه به موتور الکتریکی متصل می شود و موتور الکتریکی آن بالای چاه آسانسور قرار می گیرد. این آسانسور سرعت حرکتش، نسبت به آسانسور های هیدرولیک بیشتر است. موتور این آسانسور ها نیز، به دلیل وجود وزنه تعادل و جبران وزن توسط سرنشین و کابین، نیاز به حرکت زیادی ندارند.
آسانسور های کششی گیربکس دار:
در آسانسور های کششی گیربکس دار ، گیربکس متصل به موتور است. موتور فلکه را حرکت می دهد که به این صورت موجب حرکت سیم بکسل می شود و آسانسور نیز حرکت می کند.
آسانسور کششی گیرلس:
در آسانسور های کششی گیرلس نیز فلکه به موتور متصل است و آسانسور را به حرکت در می آورد.
تفاوت موتور گیربکس دار و بدون گیربکس (گیرلس)
- موتورهای گیرلس به دلیل نبود گیربکس از نظر حجم کوچک تراز موتور های گیربکس آسانسور می باشد و باعث نصب اسان تر آسانسور، به حداقل رساندن هزینه ها و تعمیرات میشود.
- موتور گیرلس اسانسور دارای بازده 90% است در صورتی که بازده گیربکس آسانسور 50% است.
- موتور گیرلس اسانسور نیاز به روغن کاری ندارد ولی گیربکس نیاز به روغن کاری مرتب دارد.
- موتور گیرلس به علت نوع ساخت ان داغ نمی کند و حتی در شرایط ترافیک و کار زیاد موتور برای خنک شدن توقف نمی کند ولی این توقف در حرکت برای خنک شدن در موتور گیربکس زیاد اتفاق می افتد.
- دور موتور گیرلس حدود 150 دور در دقیقه است و همین باعث صدای بسیار کم می شود در صورتی که دور موتور گیربکس 1500 دور در دقیقه بوده و حدود 3,4 برابر بیشتر صدا و برق مصرف می کند.
- آسانسور گیرلس دارای حجم کمتر می باشد به همین خاطر میتوان از ان در نصب آسانسور های گیرلس (روملس) MRL استفاده کرد ولی این نصب در موتور گیربکس یه دلیل حجم و وزن بیشتر امکان پذیر نمی باشد.
محدودیت های موتور گیرلس نسبت به گیربکس
- هزینه بالاتر کل سیستم آسانسور روملس نسبت به اسانسورهای گیربکس دار(تابلو،موتور،درایو،پاراشوت،هزینه نصب…)
لازم به طراحی و انتخاب اجزا مناسب حتی قبل از قرار داد. - تنوع زیاد برند ها و نبود اطمینان از موجودی کالا (که با پشتیبانی و تلاش شرکت این امر میسر شده است)
- نبود تجربه و اطلاعات کافی در بین شرکت های اسانسور (تولید کنندگان، سرویس کاران، بازرگانان…)
- محدودیت کاربرد در محیط صنعتی (الوده به ذرات جامد و گاز مخرب)
- نیرو در این مدل موتورها مستقیم و بدون دخالت گیربکس به کابین منتقل میشود و برای نرم ترشدن حرکت کابین از مدار الکتریکی و گلاتور سرعت حرکت موتور کنترل میشود.
مزایای موتور گیرلس آسانسور
- موتورهای آسانسور های گیرلس به دلیل حذف گیربکس دارای راندمان بالاتری نسبت به موتورهای گیربکس دار هستند و لرزش کابین آسانسور در این آسانسورها مشاهده نمی گردد.
- ابعاد و وزن این موتورها کاهش یافته و در فضای کوچک موتورخانه امکان نصب دارند. از نکاتی که در مورد این موتورها حائز اهمیت است زمانی که در یک ساختمان امکان ایجاد موتورخانه وجود ندارد می توان به صورت MRL از آن ها بهره گرفت.
- این موتورها لرزش و صدای کمتری ایجاد می نمایند. علت آن حذف گیربکس، فلایویل و هندویل، حذف کوپلینگ و کاهش تعداد اجزاء دوار دور کم و کاهش تاثیر بالانس قطعات دوار و صدای بلبرینگها است.
- از دیگر مزایای این موتورها استهلاک کم و عدم نیاز به سرویس و نگهداری پر هزینه و زمان بر است. این امر باعث می گردد در بلند مدت مقرون به صرفه باشند.
- نکته ای دیگر در مورد این موتورها امکان استفاده آن در سرعت های بالا است. از این رو برای برج ها و ساختمان های مرتفع مناسب می باشند.
نکته مهم : مزیت بسیار عالی این موتورها میتوان به جرأت ادعا کرد که موتور گیرلس آسانسور موتوری است بدون نیاز چندان به تعمیرات و نگهداری و با طبیعت هم سازگار است.
مزایای استفاده از آسانسور گیرلس
- مسافران در آسانسور های گیرلس شروع و توقف های بسیار نرم و اسوده تری را تجربه خواهند کرد.
- کلیه قطعات آسانسور مانند موتور، لنت ترمز و سیم بکسل به نرمی حرکت میکنند و در نتیجه عمر آن ها بیشتر خواهد شد.
- به فلایویل نیاز نخواهد شد.
- موتور این سیستم خنک تر عمل خواهد کرد.
- کاهش ابعاد و وزن.
- کمترشدن خسارت های زیست محیطی.
معایب استفاده از آسانسور گیرلس
- هزینه آن نسبت به مدل های دیگر بیشتر است.
- نصب و نگهداری آن پیچیده و تخصصی تر است.
- در این مدل صدای موتور بیشترخواهد شد.
- موارد مهم در طراحی آسانسور و انتخاب موتور گیرلس.
- سیستم بکسل بندی 1:1یا2:2 یا بیشتر.
اجزاء موتور گیرلس آسانسور
موتور های گیرلس از قطعات بسیار زیادی تشکیل شده اند که شامل موارد زیر است:
- انکودر
- ترمز
- فلانژ
- یاتاقان
- جعبه ترمینال بدنه موتور
- روتور به همراه مگنت ها
- محافظ خروج سیم بکسل ها
- براکت
- شفت
- ورقه استاتور به همراه سیم پیچی
- فلکه کششی
دلایل استفاده از موتورهای گیرلس در صنعت آسانسور
- تلفات کاهش یافته و راندمان در موتور گیرلس آسانسور افزایش می یابد علت افزایش راندمان نیز حذف گیربکس است.
- کاهش ابعاد و وزن.
- ارجحیت استفاده از موتور گیرلس به جای موتور گیربکس در آسانسورهای MRL.
- کاهش صدا و لرزش به دلیل حذف گیربکس، فلایویل و هندویل، حذف کوپلینگ و کاهش تعداد اجزاء دوار دور کم و کاهش.
- تاثیر بالانس قطعات دوار و صدای بلبرینگها.
- استهلاک کم و عدم نیاز به سرویس و نگهداری پر هزینه و زمان بر بودن.
- خسارتهای زیست محیطی کاهش می یابند.
- امکان استفاده در سرعتهای بالا (سرعتهای بیش از ۳ متر معمولا فقط گیرلس استفاده میشود).
موتورهای گیرلس در چندین نوع تولید میشوند:
- موتور گیرلس AC با آهنربای دائمی.
- موتور گیرلس AC با ولتاژ و فرکانس متغیر.
- موتور گیرلس DC با ولتاژ متغیرتفاوت‌های موتور گیربکس و موتور گیرلس آسانسور.
- موتور گیرلس آسانسور دارای بازده و راندمان حدود 90% می‌باشد در حالیکه راندمان موتور گیربکس آسانسور حدود 50%می‌باشد.
- موتور گیرلس آسانسور احتیاج به روغن کاری ندارد ولی موتور گیربکس آسانسور احتیاج به روغنکاری مرتب دارد.
- موتور گیربکس آسانسور در هر بار برای شروع حرکت حدود 2 تا 3 برابر موتور گیرلس آسانسور جریان برق مصرف می‌کند.
- موتور گیرلس آسانسور دارای حجم کمتری است؛ بنابراین میتوان از آن در نصب آسانسور روملس MRL استفاده نمود ولی این کار با موتور گیربکس آسانسور بدلیل حجم و وزن بیشتر امکان پذیر نیست.
- موتور گیرلس آسانسور احتیاج به فلایویل ندارد ولی موتور گیربکس احتیاج دارد.
انواع موتور گیرلس پر کاربرد در آسانسور
موتور گیرلس در انواع بسیار متنوعی طراحی و تولید شده است ولی به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم بندی می شوند :
- موتورهای گیرلس بشکه‌ای یا درامی (روتور داخلی)
- موتورهای گیرلس دیسکی یا تخت (روتور بیرونی)
