پرده های نوری سالهاست که بعنوان یک روش ایمنی برای دربهای آسانسور ساخته شده اندوصرفا جهت ایمنی مسافران در مقابل خطرات ناشی از برخورد درب طراحی شده اند. این پزده ها با نصب شدن در دو طرف درب وبا تشخیص موانع بین درب مانع از اتفاقات برخورد درب با مسافر میشوند. تشخیص مانع و در کنار آن اندازه گیری مسافت جزء یکی از دغدغه های دانشمندان بوده است آنها برای ساخت دستگاههایی با ویژگیهای فوق از روشهای زیادی از جمله التراسونیک و مادون قرمز بهره برده اند.
پرده‌های نوری، دستگاههای حساس به نوری هستند که از یک یا تعداد بیشتری پرتو نوری استفاده میکنند که این پرتوهای نوری را یک فرستنده، بیرون می‌دهد و یک دریافت کننده دریافت میکند و به این ترتیب یک محیط کنترل شده نامرئی را ایجاد می کنند.
سه روش برای اندازه گیری مسافت ویا تشخیص مانع وجود داردکه در طول این مقاله در مورد آنها بحث خواهد شد :
1.امواج التراسونیک
2.روش خازنی
3.مادون قرمز
امواج التراسونیک به مجموعه ای از امواج مکانیکی گفته می شود که فرکانس نوسانشان بیش از محدوده شنوایی انسان khz20 باشد .
سنسورهای آلتراسونیک به سنسورهایی اطلاق میشود که امواج فرا صوتی را با فرکانس صوت ارسال میکند این امواج از طریق فرستنده ارسال شده و توسط گیرنده التراسونیک دریافت میشود . از این گونه سنسورها (فرستنده وگیرنده التراسونیک) معمولا برای آشکار سازی اجسام تا اندازه گیری فاصله یا سطح سنجی استفاده میشود .به طور معمول سنسورهای التراسونیک با ارسال یک پالس صوتی کوتاه در فرکانس فراصوت به سمت هدفی که این پالس را منعکس میکند ودریافت وشناسایی این امواج به شکل یک ترانزیستور عمل کرده و در مدلهایی که فاصله را محاسبه میکنند با اندازه گیری اختلاف زمانی ارسال ودریافت پالس می توانند به فاصله یاب تبدیل شوند.
تاریخچه این سنسور به سال 1912 میلادی و بعد از غرق شدن کشتی تایتانیک برمیگردد.
بعد از غرق شدن تایتانیک دانشمندان بدنبال راه حلی برای تکرار نشدن این فاجعه افتادند که اگر کاپیتان کشتی به هر دلیلی قادر به دیدن جلو کشتی نبود وسیله ای هشدار دهنده او را از وجود مانع مطلع سازد.
در سال 1912 میلادی آقایl f Richartson با الهام از طبیعت و استفاده از مسیر یابی خفاشها موفق به ساخت سنسور فراصوتی شد . خفاشها به دلیل بینایی ضعیف وحساس به نور از امواج فرا صوتی برای تشخیص موانع استفاده می کنند .اما از آن سال تا کنون که نزدیک به یک قرن از آن میگذرد این سنسور کاربردهای زیادی در زندگی ما پیدا کرده است که به چند نمونه آن می پردازیم:
در طول این سالها روشهای مختلف سنجش الکتریکی به شکل سنجش انسداد اعمال شده اند که اعم از پرتوهای نوری ساده برای سنجش ظرفیت خازن ومتشکل از چندین بیم وشبکه پرتو مادون قرمز بوده است .اولین دستگاه پرتو معمولا بر اساس رشته منابع نورلامپ وسنسورهای خلا بوجود آمد.اما لامپها رشته عمر کوتاهی داشتند بنابراین این دستگاهها بسیار موفقیت آمیز نبودند.
در سال 1980 دستگاههای مختلفی به بازار عرضه شد اما ثابت شد که بیش از حد بزرگ وسنگین هستند وبرای نصب بر روی درب مناسب نیستند آنها با بیمهای khz40 وبا امواج صوتی التراسونیک از مبدلهای مختلف کار می کردند. وبرای اندازه گیری فاصله تا مسافر با بررسی زمان :تاخیر زمانی پالس های صوتی منعکس شده یک گام بزرگ به جلو برداشته شد ولی در عمل موفق نبود.
به نظر میرسد در حول وحوش همان زمان یک شرکت بزرگ با استفاده از سنسورهای التراسوند شروع به استفاده از خازن مبتنی به سنجش از لبه کرد وبا استفاده از دو الکترود نزدیک به لبه درب وتکیه بر یک پل متعادل که در تراز وسط قرار داده شده بود به یک پل مداری که توسط یک نوسان ساز در آن گنجانده شده بود رسیدند.این نوسان ساز تا khz50 کنترل شده بود بنابراین khz50 به عنوان سیگنال درب خروجی در نظر گرفته شد.
یک شیء رسانا مثل بازوی یک مسافر قادر خواهد بود ظرفیت پل خازنی را بر هم بزند وعلت آن افزایش سیگنال خروجی است .نتیجه اینکه درب در معرض یک سیگنال است اگر بیش از آستانه از پیش تعیین شده باشد . این دستگاه برای تولید نسبتا سبک وارزان است ومیتواند بعنوان اولین سنسور لبه ایمنی موفق در نظر گرفته شود.
دربهای سنگین حدودا 30 سال پیش مورد استفاده قرار می گرفتند اما به جهت بعضی از محدودیتها از رده خارج شدند زیرا زمان کافی برای متوقف کردن ومعکوس کردن مکانیزم درب وجود نداشت.در این زمان بود که برای اولین بار با سنجش از طراحی لبه انجام یکسری از آزمایشات به منظور افزایش طیف وسیعی از دستگاههای پل خازنی انجام گرفت .و دراین مرحله سنسورهای دوربرد نقش مهمی را ایفا کردند .ونتیجه این بود که اواخر سال1980 چند پرتو از اولین سیستم شبکه مادون قرمز در دسترس قرار گرفت.
پرتوهای مادون قرمز در لبه درب ایمنی تا حد زیادی شایع ترین فن آوری مدرن مورد استفاده است. به نظر میرسد این دستگاه که ساطع مادون قرمز است ونسبتا ارزان میباشد برای گیرنده ها ودیودها در حدود 25 سال پیش مورد استفاده قرار گرفته است.
امروزه اکثر پرده های نوری بر اساس روش مادون قرمز میباشند.پرده نوری هایی که به روش مادون قرمز کار میکنند بر اساس نوع بیمها به دو نوع Straight و Cross تقسیم میشوند . در نوع Straight بیمها به صورت مستقیم بررسی میشوند . یعنی هر led فرستنده سیگنال خود را به یک led در گیرنده به صورت مستقیم ارسال میکند . در نوع Cross تعداد بیمها افزایش میابد و در نتیجه دقت بسیار بالا میرود . نحوه کار در این روش به این صورت میباشد که هر led فرستنده سیگنال خود را به 5 led میفرستد . البته این تعداد برای زمانی است که فاصله فرستنده و گیرنده ازcm 50 بیشتر باشد .در صورتیکه کمتر باشد هر led فرستنده سیگنال خود را به یک led گیرنده ارسال میکند.
اصل عامل به انتقال پی درپی انفجار نورهای مادون قرمز ازآرایه ای از بین 8 و64 دیود مادون قرمز مدوله شده وسپس تشخیص پذیرش موفقیت آمیز از انفجار در هر دیود گیرنده در یک آرایه بوجود می آید.این آرایه انتقال معمولا در طول 2 متر اکستروژن آلومینیم است که میتواند بر روی یک درب با قابلیت بهم خوردن شدید نصب گردد.همچنین با یک آرایه گیرنده در یک کانال مشابه دردرب مقابل که آن نیز در کنار لبه درب مقابل قرار میگیرد . جایی که مسیر نوری در درب مانع از تماس فرستنده و گیرنده نشود.
در نتیجه قسمتهای بدن مسافران با از دست دادن یک یا چند پرتو شناسایی شده مانع از پاسخ بین فرستنده وگیرنده می شود. از دست دادن پرتوها در زمان کمتر از ms30-20 موجب مسدود نشدن درب میشود. چرخه تمام پرتوهای مانیتورینگ ممکن است در حدود 40 میلی ثانیه را برای تکمیل بگیرد واین به اندازه کافی سریع است که هر گونه پرتو مسدود شده را بخوبی شناسایی کند قبل از اینکه ضربه به درب اتفاق بیفتد.
سیستم غیر تسهیم انتقال فردی، نیاز به دریافت مدارهایی برای همه دیودها دارد وپرتوهایی که برای جلوگیری از دور زدن وانسداد بوسیله نور از قطره چکان مجاور باید شدیدا متمرکز باشند . و حال که چندین سال است که پرده های نوری به سرعت جایگزین لبه های حساس وچشم های الکترونیک گردیده است ونقش بسیار ارزندهای در کیفیت سرویس دهی آسانسورها دارند.
پرده ها در انواع مختلف عرضه میشوند .بعضی از پرده ها درواقع نوعی حسگر (سنسور) نوری میباشندکه برای تشخیص ورود اعضای بدن اپراتورها (مانند انگشت ودست و پا وغیره……) به محدوده های خطرناک ماشین آلات صنعتی بکار میروند واین تجهیزات یکی از اجزاء حیاطی در خطوط تولید برای حفاظت از اپراتور ماشین آلات صنعتی می باشند.
خصوصیات آنها با توجه به تنوع محصول متفاوت میباشند مثل طبقه حفاظت ،فاصله دید، رزولوشن و زمان پاسخگویی وتنها وجه اشتراک آنها ولتاژ میباشد .معمولا پرده های قابل نصب بر روی انواع ماشین آلات صنعتی دارای پهنای باند 30cm ودر طول 2 متر میباشند .در حالیکه پرده های نوری قابل استفاده در آسانسور بسیار کمتر وظریفتر است. معمولا طول آنها 2 متر میباشد ولی میزان پوشش دهی با توجه به کارایی آن متفاوت میباشد..
یک مجموعه سنسور پرده نوری شامل یک قسمت فرستنده ویک قسمت گیرنده به همراه یک منبع تغذیه میباشد.در سنسورهای پرده نوری از فرستنده/گیرنده مادون قرمز استفاده میشود.هنگامیکه فرستنده وگیرنده روبروی هم قرار گرفته باشند ومانعی بین آنها نباشد led سبز رنگی که در بالای گیرنده قرار دارد روشن میشود ودستگاه مشغول بکار است وهر گاه مانعی (مثلا دست ) بین فرستنده وگیرنده قرار گیرد که موجب قطع پرتوهای مادون قرمز شود led قرمز روشن میشود.و فرمان توقف دستگاه صادر میگردد.
توضیحات محصول
واحد فرستنده ( TX)و واحد دریافت( RX) توسط سیم اتصال هماهنگ شده است .این سیستم قادر است برای تنظیم قدرت سیگنال بسته به فاصله بین این دو واحد به منظور به حداقل رساندن مصرف برق و حصول اطمینان از حداکثر طول عمر از اجزای بدون هیچ گونه نگهداری حفاظت کند.
اطلاعات فوق در پرده نوری ممکن است متفاوت باشد.
امید است که با پیشرفت روزافزون تکنولوژی مخصوصا در صنعت آسانسور هیچگاه شاهد اتفاقاتی که ناشی از عدم رعایت نکات ایمنی میباشد نباشیم.
